NL versus GB: round 1

Wat ik zoal doe als invaldocent in het Britse onderwijs? Ik beschouw mezelf als een soort leeuwentemmer, maar dan voor gevaarlijke kinderen. Een lesuur bestaat met name uit de volgende acitivieiten: ik 'tem' de klas, ik lees de informatie over de opdracht die de leerlingen wel of niet uitvoeren, ik 'tem' de klas nog een beetje, ik beantwoord wat vragen en ik 'tem' de klas nog een laatste keer. Je moet vooral niet te dichtbij komen, want dan bijten ze. "Dieren kun je nooit vertrouwen", zei mijn oma altijd, "het blijven beesten". En ondertussen tel ik de minuten af voordat de bel gaat.

Mocht ik een klas hebben die wat makkelijker te 'temmen' is, dan heb ik wellicht wat tijd om na te denken. Zoals gisteren. 

De leerlingen in de bovenbouw gedragen zich ongeveer net zoals de leerlingen in de bovenbouw van mijn oude school. Ze zijn beleefd, werken rustig aan hun huiswerk en vragen netjes om hulp. Een mooi moment om even adem te halen en te reflecteren, voordat ik mijn leeuwentemmerskostuum weer uit de kast moet halen voor een reguliere 'Year 8' of 'Year 9' klas. 

Tijdens dit momentje van reflectie vroeg ik mij af: Wat zijn nu de voor en nadelen van het Britse onderwijssysteem afgewogen tegen het Nederlandse? 

Natuurlijk loop ik hier nog niet zo lang rond. Ik ken het Nederlandse onderwijssysteem velen malen beter dan het Britse, maar een aantal weekjes rondkijken op een aantal scholen in een ander land doet wonderen. En het is nog interessant ook! Want ik neem aan dat elk land zijn jongeren graag goed wil opleiden. Zeker westerse landen als Nederland en Groot-Brittannie. We willen allemaal bij de top horen en leven van onze kenniseconomie. Maar toch zijn er zoveel verschillen tussen de systemen. Welke grote verschillen heb ik al ondekt? Waarom zijn deze verschilen er? Wat is het effect ervan? 

Laat ik beginnen te vermelden dat ik in Londen lesgeef. Deze informatie lijkt wellicht overbodig, maar lesgeven in Amsterdam Zuid-Oost is ook anders dan lesgeven in een klein plaatsje als Steenbergen waar iedereen elkaar kent. Verder kent Londen een enorm hoog gehalte aan verschillende minderheden. Dit zijn andere culturen dan wij in Nederland gewoon zijn. De scholen kennen leerlingen van een zeer divers pluimage met verschillende achtergronden. Verschillende religies hebben hun eigen scholen, maar ook gaan leerlingen met elkaar naar school. Katholieken, protestanten, moslims, Sikhs, etc, etc. Leerlingen die daadwerkelijk in Groot-Brittannie zijn geboren zijn per klas op een hand te tellen.

Natuurlijk zijn er overduidelijke verschillen. Groot-Brittannie kent een lange traditie van het dragen van een uniform in het onderwijs. Als je doordeweeks een rondje met de bus zou maken, herken je vele verschillende uniformen. De meest voorkomende kleuren zijn bordeaux rood, blauw, zwart en bruin. Veelal dragen de leerlingen een blouse, een stropdas en blazer met een groot wapen van de school erop geborduurd. De meisjes mogen kiezen voor korte of lange rokken of een lange broek. Daarnaast kiezen veel Sikh jongens en moslima's voor een hoofddoek om de haren te bedekken. 

Het is dan ook niet vreemd dat ook de docenten zich aan een bepaalde kledingcode moeten houden. Een spijkerbroek is een 'no no', evenals sportschoenen. Voor de mannen is een blouse met een boord verplicht. Op sommige scholen zelfs een stropdas. Voor dames geldt dat de rok over de knie moet vallen of dat je een lange broek draagt. Schoenen dienen volledig gesloten te zijn en een shirt of bloes mag niet laag zijn uitgesneden. Ik weet dat er scholen zijn waar ook een protocol is voor docenten omtrent hun haardracht. Extreme kapsels zijn niet toegestaan en het haar moet schoon zijn.

Ergens vind ik dat er wel iets voor te zeggen is. In Nederland vind ik dat docenten er soms wel eens onverzorgd kunnen bijlopen en daardoor niet representatief voor de klas staan. Maar zou je de spijkerbroek in het onderwijs in Nederland afschaffen, dan zou 99% van de docenten een nieuwe garderobe moeten aanschaffen. Ook ik heb wat items moeten aanschaffen voor ik naar Engeland vertrok.

Het valt me op dat het docententeam op de meeste scholen vrij jong is. De docenten die vers van de universiteit komen zijn nog niet uitgeleerd. Je bent dan NQT (Non Qualified Teacher). Heb je in 3 jaar meer dan 100 uur gewerkt en hiervoor het benodigde papierwerk ingeleverd bij de inspectie, dan ontvang je een QTS (Qualified Teacher Status). Op zich een goed idee, omdat je als 'jonkie' nog veel moet leren en de nodige begeleiding nog kunt gebruiken.  

Verder werkt iedereen hier fulltime. Parttime werken in het onderwijs is er niet bij. Elke ochtend begint de klas bij de mentor en sluit de dag bij de mentor af. Dit is op zich handig, omdat de mentor zeer goed geinformeerd is over de klas. Verder is iedereen elke dag beschikbaar dus overleg is makkelijk te plannen. Maar je bent hier niet verzekerd van je baan. Ook als je een contract hebt met een school, is het voor de school toch nog makkelijk je te ontslaan. Een reden hiervoor kan zijn het overschrijden van de 'dress code'. 

De hoogte van je salaris is niet alleen afhankelijk van het aantal jaren dat je werkt als docent, maar ook van de resultaten die je boekt. Elke docent wordt twee of drie keer per jaar beoordeeld en gevalueerd. Er komen regelmatig leden van het managementteam in de klas kijken. Voldoe je niet aan de eisen, dan gaat je salaris niet omhoog.

Dan de inspectie: 'the Ofsted' zoals de inspectie hier heet, beoordeelt naast scholen als geheel, ook docenten individueel. Hele papierswinkels moeten worden aangeleverd per docent. De resultaten van de leerlingen worden aan jouw naam verbonden. Dus heb je dat jaar een minder goede club leerlingen, dan zul je hard moeten werken om toch goede resultaten te kunnen behalen. Dat lijkt me ontzettend lastig als je in een achterstandwijk lesgeeft met leerlingen waarvan Engels niet hun moerdertaal is! Alle scholen krijgen eens in de zoveel jaar een beoordeling; 1 (Outstanding), 2 (Good), 3 (Satisfactory) and 4 (Inadequate). De scholen die het goed doen, publiceren dat natuurlijk op hun website. 

De schoolboeken blijven op school. De werkboeken ontvangen de leerlingen aan het begin van het schooljaar van hun docent. Deze dienen ze te kaften en bij zich te houden. Eens in de zoveel tijd zal de docent hun werkboek innemen en nakijken. Een voordeel van de tekstboeken in het klaslokaal, is dat de leerlingen nooit hun boek vergeten. Een nadeel is, dat ze thuis geen huiswerk uit hun boek kunnen maken. De docenten dienen een aparte opdracht mee te geven als huiswerk. 

Leerlingen krijgen elke dag huiswerk op. HIer is een rooster voor gemaakt. Dus je kunt als docent niet zomaar beslissen om huiswerk mee te geven als dit niet in hun huiswerk rooster staan aangegeven. Hier heb ik al eens mee te maken gehad, omdat mij gevraagd was huiswerk op te geven terwijl het niet de juiste dag was. Leerlingen houden dit goed in de gaten en zullen het zeker vermelden als dit fenomeen optreedt! Op zich is het huiswerkrooster wel fijn, aangezien leerlingen nooit meer dan 2 of 3 vakken per dag hoeven af te werken. Wel moet je als docent aardig creatief zijn, iedere keer opnieuw iets te verzinnen wat zinnig kan zijn en een aanvulling op de leerstof in de klas.

De meeste schoolgebouwen zijn zeer ouderwets. Het geld wat in het onderwij gestoken wordt, gaat hier zeker niet naar het gebouw. De ramen kunnen amper open, als het klaslokaal al ramen heeft, dus de ventilatie is erbarmelijk. De meeste scholen zijn voorzien van kluisjes. Leerlingen moeten hier verplicht hun rugzak, mobieltje en boeken in bewaren en alleen meenemen wat ze tot aan de pauze nodig hebben. Tevens dienen ze altijd hun agenda en een leesboek mee te nemen. De agenda is voor iedereen hetzelfde en wordt door de school verzorgd. In de agenda kun je als docent strafwerk noteren, wanneer de leerling moet nakomen of een beloning voor goed gedrag. De ouders dienen dit af te tekenen en worden hiermee goed op de hoogte gehouden van het wel en wee op school. Als een leerling naar het toilet wil, dien je als docent dit aan te geven op een speciaal gereserveerde pagina. Op de gang kan een leerling gevraagd worden naar de agenda, ongeoorloofd zwerven door de school is er dus niet bij. 

Het leesboek wat leerlingen altijd bij zich dragen in de klas is handig wanneer een leerling al klaar is met de stof. Tevens lezen de leerlingen graag in hun leesboek en stimuleert dit het lezen ook nog eens. 

Verder spreken de leerlingen met twee woorden. 'Yes Miss' of 'yes Sir'. Hen wordt geleerd altijd buiten de klas zich in een rij op te stellen, zodat er genoeg plaats over is voor andere leerlingen om te paseren. De leerlingen dienen rustig de les binnen te komen en achter hun stoel te komen staan. Dit geeft al wat rust in de klas nog voordat de les daadwerkelijk is begonnnen. De leerlingen zitten altijd in hetzelfde lokaal per les, er is dus nooit een roosterwijziging. Dit zorgt voor een hoop rust binnen de school. 

Het zorgsysteem binnen een Britse school is stevig vastgelegd. Er zijn meerdere mensen bij de zorg rondom leerlingen betrokken. Onderwijsassistenten worden aan klassen of individuele leerlingen toegewezen. Zij verblijven een hele dag bij dezelfde klas of leerling. Een extra handje in de klas is dan enorm handig!

Verder is de schoolstructuur op elke school gelijk. Het docententeam wordt geleid door verschillende bevoegde personen: 'Head of Year ' zijn de coordinatoren van een bepaalde jaarlaag. 'Head of the departments' zijn sectievoorzitters. 'Assistent deputy head' zijn de coordinatoren voor een bepaalde afdeling en daarboven staan 'the deputy heads'. Als hoogste autoriteit is er 'the head teacher' oftewel de rector. Alle lijnen zijn super duidelijk evenals de bevoegdheden horende bij een bepaalde functie. Natuurlijk hoort bij elke functie ook een bepaald salaris. Het is daarom best mogelijk carriere te maken binnen het onderwijs in Groot-Brittannie.

Een minimum aantal lesuren kent het onderwijs hier niet. Alle scholen beginnen rond 9 uur en stoppen om 4 uur. Uitvaluren bestaan niet. Invallers, zoals ik, worden de school binnengehaald om de uren op te vangen voor docenten die ziek zijn of op cursus. Op zich een goed systeem, aangezien alle leerlingen altijd les krijgen, maar echt gemotiveerd zijn de leerlingen dan natuurlijk niet. Die zien hun zoveelste invaller voorbij komen.

Dat brengt mij bij het grootste verschil. Het gedrag tussen de leerlingen in Nederland en Groot-Brittannie. Hen wordt geleerd respectvol te zijn, met twee woorden te spreken, zich te gedragen in de gangen en op het schoolplein. Maar in de klaslokalen gaan ze los. Is dit omdat ze zo kort worden gehouden gedurende de rest van de dag? Omdat ze zich niet kunnen uitleven? Omdat ze in een grote stad wonen? Omdat ze slecht zijn opgevoed? 

Ik ben er nog niet achter....

Wat ik wel heb ontdekt is dat de leerlingen hier niet in verschillende niveaus worden ingedeeld zoals in Nederland. Wij kennen wel 6 verschillende niveaus: VMBO B, K, G & T en daarnaast HAVO en VWO. Hier zitten alle leerlingen bij elkaar in een klas. Hoogstens bij de vakken Engels en wiskunde worden ze op niveau ingedeeld, maar daar houdt het ook op. Ik maak dus regelmatig mee dat er leerlingen zijn die niets van de opdracht begrijpen die echt niet zo moeilijk is en leerlingen die al 4 pagina's verder zijn. Gedifferentieerd lesgeven is het sleutelwoord. Indelen op niveau is discriminatie, vindt men. 

Ik ben benieuwd hoe ze de nieuwste onderwijsvernieuwing hier gaan aanpakken. Vanaf 16 jaar mag je nu het Britse ondewijs verlaten en naar een soort MBO gaan, stageplek of werken. Maar vanaf komend schooljaar moeten leerlingen tot hun 18e naar school. Ook de leerlingen die in Nederland dan al op de helft van hun MBO opleiding zouden zijn aanbeland. Maar hier bestaat geen praktische vakrichting in het secundair onderwijs. Ik vraag me af hoe dat uitpakt. 

Ik gok erop dat het niveau verschil een belangrijke reden is voor het gedrag in de klas. Maar echt bewijzen kan ik het nog niet. Wordt vervolgd.....